RESMİ TARİH YALANLARI

Irkçılık, çağımızın en mühim sorunlarındandır. Bu sorun İslam ümmetini paramparça etmiş, dünyaya iki tane dünya savaşı hediye etmiş, ülkemizde de yıllardır devam eden çatışmaların müsebbibi olmuştur. Bu yüzden bu konuyu etraflıca ele almak ve kafamızda bu tip önyargıları atmak için bu yazıyı yazmak elzem oldu. Öncelikle belirtmek gerekir ki ırkçılıktan kastımız vatanseverlik ve kişinin milleti ile iftihar etmesi değildir. İslamiyet kan bağına ehemmiyet verir, bu yüzdendir ki akrabalar ile yakın ilişki kurmayı emreder. Kendi milletimiz de sahip olduğumuz kan bağından dolayı bizim için diğer milletlerden yüksek bir dereceye sahip olmalıdır. İslam’ın bin yıldır kılıcı olan Türk milletine mensup olduğumuz için sonuna kadar iftihar ederiz. Şüphesiz ki dünya tarihinde İslamiyet’e en büyük hizmeti yapan, Müslümanlara en uzun süre liderlik eden, adı İslamiyet ile en çok özdeşleşen millet Türk milletidir. Akdeniz’deki Osmanlı Türklerinden İran’daki Safevi Türklerine, Ortadoğu’daki Memlük Türklerinden Hindistan’daki Gazneli ve Babürlü Türklere uzanan kocaman bir coğrafyada Türk imparatorlukları İslam’ın öncüsü olmuşlardır. Tarihe ne kadar tarafsız bakarsak bakalım bu apaçık hakikati inkâr edemeyiz. Vatan ve millet sevgisine dayalı milliyetçiliği Batılıların “manevi duygulardan yoksun, tamamen aynı düşünen ve aynı amaca hizmet eden dünya insanı” yaratma projesine karşı önemli ve faydalı bir silah olarak görüyorum. Bizim eleştirdiğimiz milliyetçilik insanlara bir sürü ön yargı yükleyen, insanları ayrıştıran ve ilmi unsurlara dayanmayan fitne unsuru ideolojidir.

Şunu da vurgulamak gerekir ki kökü İslam’a dayanmayan bir Türk milliyetçiliğinin hiçbir temeli olamaz. Bir insan Türklerin yüce bir millet olduğunu iddia ediyorsa bunun için bir delil getirmelidir. “Türkler yüce bir millettir çünkü Türk milleti en köklü tarihe sahip millettir” diye bir iddiada bulunsa bu doğru olmaz çünkü Mezopotamyalıların, Mısırlıların, Yunanlıların ve Çinlilerin tarihi şüphesiz Türk tarihinden daha köklüdür ve bu milletler medeni hayata Türklerden daha önce geçmiştir. Örneğin yazı MÖ 3200 yılında icat edilmiş ve milattan önce Amerika yerlileri de dâhil hemen hemen bütün milletlerce kullanılmıştır, Türklerin ise ilk yazılı eseri taa MS 700 yılında yazılmış olan Orhun kitabeleridir. “Türkler yüce bir millettir çünkü Türk milleti tarihteki en başarılı millettir” diye bir delil getirilse denir ki Türk milletinin de her millet gibi tarihte güçlü olduğu zamanlar da zayıf olduğu zamanlar da olmuştur. “Türkler yüce bir millettir çünkü Türk milleti en zeki millettir” diye bir delil getirilse Türk milletinin IQ ortalamasının pek çok milletten daha düşük olduğu gerçeği bu delili de çökertir. İşi daha da zorlayıp “Türkler yüce bir millettir çünkü Türk milleti en güzel en yakışıklı millettir” diye bir delil getirilse bunu diyen arkadaşa güzel bir Rusya turu yaptırırız ki bu iddiasının yanlışlığını bilfiil idrak etsin. Türk milletinin yüceliğine karşı geçerli tek delil şu olabilir: “İslam hak dindir ve Türk milleti İslam’a en büyük hizmeti yapan millet olduğu için yüce bir millettir.” İslam’a inanmayan ve ölçüsü İslam olmayan bir insanın Türk milliyetçisi olması beklenemez, böyle olduğunu iddia ediyorsa bile onun milliyetçiliği içi boş bir slogandan ibarettir.

Ümmetçi bir imparatorluğun kalıntıları üzerinde kurulan ve ulus-devlet modelini benimseyen Türkiye Cumhuriyeti toplumu bir arada tutmak ve tek millet şuuru yaratmak için fazlaca Türk milliyetçiliğine başvurmuş, aynı zamanda herkesin etrafında toplandığı neredeyse tanrısal bir Atatürk figürü yaratmıştır. İnsanları ümmet bilincinden millet bilincine geçirmek kolay olmamıştır; bunun için Türklüğü ve Kemalizm’i yücelten sayısız resmi tarih yalanı uydurulmuş, Türk kökenli olmayan vatandaşların varlığı görmezden gelinmiş ve bu vatandaşlar asimilasyon politikasına maruz bırakılmış, özellikle Cumhuriyet’in ilk yıllarında o dönemdeki faşist İtalya ve Almanya’dan bu tip konularda fazlaca etkilenilmiştir. Kemalist milliyetçilik dünyadaki hemen hemen bütün milliyetçiliklerin aksine muhafazakâr değildir, hatta Batı medeniyeti ve kültürünü daima Türk medeniyeti ve kültürünün önüne koymuştur. Kemalistler bu çelişkiyi aşmak için ise makul bir muhafazakâr-milliyetçi politikadan çok tamamen hayali ve romantik bir milliyetçilik yaratmıştır. Mustafa Kemal, Sümerlilerden tutun Kızılderililere kadar herkesin Türk kökenli olduğunu inanıyordu (O dönemde kurulan bankalara Sümerbank ve Etibank isimlerinin verilme sebebi de budur). Aynı zamanda Yunan medeniyetini de Türklerin kurduğuna inanıyor ve Anadolu’yu en aşağı yedi bin yıllık Türk yurdu olarak tanımlıyordu. Bu komik ve temelsiz iddialardan oluşan Türk Tarih Tezi 1930’lu yıllarda üniversitelerde dahi okutuldu, hatta buna itiraz eden profesörler işlerinden oldular. Günümüzde Kemalizm eskisi kadar güçlü olmadığından Türk Tarih Tezi ve resmi tarih yalanlarından büyük kısmı etkisini yitirdi, ancak yine de bu rejimden bize miras kalan çok ciddi ön yargılar vardır. Şimdi günümüzde MEB tarih kitaplarında anlatılan resmi tarihi kronolojik bir şekilde inceleyelim ve bu tarihte anlatılan en meşhur yalanları ifşa edelim, bunu yaparken hem gülelim hem de bilgilenelim.

Resmi Tarih Yalanı: Türk milleti binlerce yıl önce gökten zeplinle inmiştir ve günümüze kadar tek bir çizgi hâlinde süregelmiştir.

Birçok insan ırkların genetik olarak kesin çizgilerle ayrıldığını zanneder, halbuki bu özellikle Anadolu gibi sık göç alan coğrafyalarda mümkün değildir. Osmanlı İmparatorluğu belki de dünya tarihinin en fazla milletten insanı barındıran imparatorluğuydu, özellikle Ermeni ve Rum nüfusunun kalabalık olduğu yüz yıl önceye kadar bu topraklarda Türkler kahir ekseriyet değildi. Bunun sonucunda muhakkak ki hem kültür hem de gen alışverişi kaçınılmaz olarak olmuştu. Günümüzde Türkiye’de homojen bir gen haritası yoktur: Karadenizlilerde Kafkas-Laz etkisi, Egelilerde Yunan etkisi, Doğulularda da hatırı sayılır derecede Suriyeli, İranlı ve Ermeni etkisi vardır. Balkan göçmenleri ise Balkan milletleriyle karıştıklarından Balkanlılara benzer, birçoğunda sarışın fenotip görülür ki Mustafa Kemal Paşa bir Balkan göçmeni olarak buna bir örnek teşkil etmektedir. Bunun tek bir açıklaması vardır: Anadolu’nun ve Balkanların muhtelif yerlerine yerleşen Türk boyları komşu oldukları milletlerle karışmıştır. Osmanlı’nın dağılması, insanlar arasında ülke sınırları koysa bile genetik sınırlar koymamıştır.

Bu söylediğimiz tabi ki sadece Türk milleti için geçerli değildir, dünyada Japonlar gibi tarih boyunca izole olmuş milletleri saymazsak hiçbir milletin tam anlamıyla bir ırk teşkil ettiğini söylemek mümkün değildir. Örneğin günümüzde Arap diye adlandırdığımız kavimler tek bir ırk değildir, bu kavimlerin hiçbiri Hz. Muhammed (s.a.v)’in kavminden gelmiş de değildir. Günümüzde Arap dediğimiz kavimler aslen Arap olmayan ancak İslam’ın yayılış aşamasında Arapçayı kendilerine dil olarak seçmiş, yani Araplaşmış kavimlerdir. Iraklıların, Suriyelilerin, Mısırlıların, Tunusluların tarihi Arap tarihinden daha eskiye dayanır; yani bu milletler Araplar yokken de vardı. Bu sebeptendir ki peygamberimizin Arapları öven bazı hadisleri günümüzdeki hiçbir Arap’a hitap etmez, peygamberimizin içinde yaşamış olduğu 1400 yıl önceki Arap kavmine hitap eder.

Resmi Tarih Yalanı: İslamiyet öncesi Türk tarihinde toplumsal eşitlik vardı.

Dünya tarihindeki hiçbir toplumda tam anlamıyla eşitlik söz konusu olmamıştır, sadece yüz yıl önce bile kadın ve erkeğin eşit olduğunu savunsaydınız büyük ihtimalle sizinle alay ederlerdi. Buna rağmen İslamiyet öncesi Türk toplumunun görece daha eşit bir toplum olduğu doğrudur. Ancak bu gurur duyulacak değil, utanılacak bir gerçektir. Zira bir toplum ne kadar gelişmişse eşitlik o kadar azalır, herkes farklı görevleri yapmaya başlar ve farklı yönleriyle öne çıkar, farklılık da eşitsizliği beraberinde getirir. En çok eşitlik avcılık-toplayıcılık döneminde vardı, herkes benzer şekilde yaşar ve benzer işleri yapardı. Ondan sonra devletlerin kurulması ve toplumsal hayatın başlamasıyla iş birliği önem kazanmış ve herkes farklı alanlarda uzmanlaşmaya başlamıştır, bu da beraberinde tabii olarak eşitsizliği getirmiştir. Eşitsizlik kötü bir şey değildir, bu gelişmiş toplumların bir özelliğidir. Günümüzde eşitliğin en fazla olduğu toplumlar Afrika kabileleridir ki hiç kimse bu kabileleri iyi bir toplum örneği olarak görmez. İslamiyet öncesi Türklerde de göreceli eşitliğin var olması bu toplumun ilkel göçebe yaşantısının bir sonucudur, o dönemdeki diğer göçebe milletlerde de durum bundan farklı değildi. Resmi tarihin bunu gurur duyulacak bir şeymiş gibi anlatması şüphesiz tarihi çarpıtmak demektir.

Resmi Tarih Yalanı: İstanbul’un fethi Orta Çağ’ı kapatıp Yeni Çağ’ı açmıştır.

Tarihçiler arasında Orta Çağ’dan Yeni Çağ’a geçişi başlatan evrensel olarak kabul edilmiş bir hadise yoktur, bu durum her tarihçiye göre farklılık gösterir. İstanbul’un fethi Doğu Roma’lı entellektüellerin Antik Yunan eserleri ile birlikte Batı’ya kaçmalarını ve orada Rönesans’ı başlatmalarını sağladığından Orta Çağ’ı kapatma konusunda ciddi bir pay sahibidir. Buna rağmen Orta Çağ’ın kapanmasındaki bütün payı İstanbul’un fethine yüklemek yanlış olur, günümüzde birçok Batılı tarihçi de Orta Çağ’ı kapatan olay olarak başta Amerika’nın keşfi olma üzere birçok farklı olayı işaret etmişlerdir. Bu konuda İstanbul’un fethini merkeze koyan da vardır koymayan da, bu tamamen izafi ve insanların belirlediği bir mevzudur. Aynı şey Kavimler Göçü için de söz konusudur. Batı’da genellikle Orta Çağ’ı başlatan hadise olarak Batı Roma’nın yıkılması gösterilir. Bizim resmi tarihimiz ise buradan da Türklere pay çıkarmak için bu noktayı Kavimler Göçü olarak alır (Kavimler Göçünün de Türklerle ne kadar alakası olduğu konusunu ise apayrı bir bahistir. Resmi tarihimiz Avrupa’yı istila eden Hunların Türk/Türki kökenli olduğunu iddia etse de Hunların hiçbir yazılı eser bırakmamış olması kökenleri hakkında kesin bir kanıya varmamızı imkânsız kılıyor).

Zaten çağ kavramı da başlı başına hayal ürünüdür, soyuttur. Bu sınıflandırma son yüzyılda tarihin analizini kolaylaştırmak için yapılmıştır. Yoksa beş yüz yıl önce yaşayan bir insan kendini herhangi bir çağda görmüyordu, hiçbir zaman bir çağın kapanıp başka bir çağ açıldığını da düşünmüyordu. Aslında bakarsak çağ kavramı temelde Batı’nın kendi tarihini iyi ve kötü olarak ayırması ve böylece insanları yönlendirmesi amacıyla oluşturulmuştur. Nasıl her devrim kendinden önceki sistemi kötüleyerek hak iddiasında bulunuyor ve kendini meşru göstermeye çalışıyor ise Batı da “aydınlanma” diye tabir ettiği Rönesans ve Reform sonrası gelen dünya düzenini yüceltmek için sürekli Ortaçağ’ı kötülemiş, küçümsemiş, hatta bu çağa “karanlık çağ” demiştir. Doğu tarihinde ise ne Ortaçağ vardır ne de Rönesans, bu kavramların hepsi Batı’ya özgüdür. Bu kavramlar üzerinden herhangi bir şeyi savunmak bile başlı başına Batı merkezci tarih yorumuna hizmet etmek demektir.

Tarihi belirli dönemlere ayırmak tarih anlatımında kolaylık sağlasa da aslında cahil insanların kafasına yanlış ön yargılar yerleştirdiğinden tehlikeli bir faaliyettir. Bunun en güzel örneği “Kuruluş, Yükselme, Duraksama ve Yıkılış Dönemleri” olarak ayırdığımız Osmanlı tarihidir. Osmanlı tarihi ile ilgili yapılan bu isimlendirme sadece Osmanlı’nın sınır değişimi göz önüne alarak yapılmıştır, diğer alanlardaki bütün değişimler ve ilerlemeler göz ardı edilmiştir. Osmanlı’da halkın en çok refah içinde yaşadığı asır, eğitim seviyesinin en yüksek olduğu asır, hukuk sisteminin ve bürokrasinin en iyi işlediği asır şüphesiz 19. yüzyıldır. Osmanlı hiçbir zaman duraksamamıştır ve gerilememiştir; sadece Avrupa’dan daha yavaş şekilde ilerlemiştir.

Resmi Tarih Yalanı: Osmanlı 1. Dünya Savaşı’na katılmadı, Almanya yenildiği için yenik sayıldı.

Bu yalan belki de resmi tarihimizin en ünlü yalanıdır. Türklerin yenilgilerini sürekli örtmeye çalışan resmi tarih 1. Dünya Savaşı için bunu yapamayınca direk olarak aslında bu savaşa katılmadığımız gibi bir safsatayı öne sürmüştür. Hâlbuki Türkiye bu savaşta birçok cephede aktif olarak görev aldı: Doğu’da Ruslara ve Ermenilere karşı, Güney’de İngilizlere karşı, Çanakkale’de ise İngiliz-Fransız ordusuna karşı mücadele etti. Bazı cepheleri kazansa da bütün cephelerde çok önemli kayıplar verdi, büyük sorunlarla boğuştu. Hatta Birinci Dünya Savaşı’nda Sırbistan’dan sonra nüfusa oranla en çok insan kaybı olan ülke Osmanlı’dır, nüfusunun yaklaşık 14%’i bu savaşta hayatını kaybetmiştir.[1] Bu savaşa girmediğimizi iddia etmek savaşta hayatını kaybeden yüzbinlerce askerimize yapılan bir zulümdür. Resmi tarihçiler savaşa girdiğimizi kabul etmek zorunda kaldıktan sonra bu sefer yeni bir yalan uydurdu: “Savaşta yenildik ancak bütün yenilgilerimiz Alman subayların suçu”. Hâlbuki Almanya’nın yanında Almanya’nın askerî ve maddi desteği ile girdiğimiz bu savaşta hep beraber yenildik, burada suçu başka bir devlete atmanın da bir anlamı yok. Madem yenildiğimiz cepheler tamamen Almanların suçuydu, o zaman kazandığımız Çanakkale ve Kut’ül Amare cepheleri de tamamen Almanların başarısı değil mi?

Resmi Tarih Yalanı: Kurtuluş Savaşı’nda yedi düvele karşı savaştık.

İstiklâl Harbi hepimizin iftihar ettiği bir savaştır; lâkin bu savaşı milliyetçi duyguları okşamak için aslından fazla büyütmek, hatta milletin bütün kaderini buna atfetmek kabul edilesi değildir. Kurtuluş Savaşı devletler bazında düşündüğümüzde bir Türk-Yunan savaşıdır. Ne İngiltere ne Fransa ne de İtalya savaşa direkt olarak katılmış değildir, sadece Yunanistan’a siyasi destek vermişlerdir. Birinci Dünya Savaşı sonrası İtilaf devletleri galip çıkmış bile olsa dört yıl süren savaştan dolayı bitkin haldeydiler. Ekonomileri savaşta o kadar zarar görmüştü ki bırakın yeni bir sömürge peşinde koşmayı, kendi sömürgelerini bile zor kontrol altında tutuyorlardı. Bundan dolayı kuvâyı milliye direnişine karşı bile ciddi bir hamle yapmayı göze almadılar, Yunanistan’ı öne sürüp sonucu beklemekle yetindiler. Yunanistan savaşta yenilince de fazla ısrarcı olmayıp kendi ülkelerine gittiler. Hatta İtalya devleti Yunanistan’a duyduğu kinden dolayı çekilirken silah ve mühimmatlarını Türk ordusuna bırakmış, Türkiye’yi Yunanistan’a karşı desteklemiştir. Kurtuluş Savaşı’nı yedi düvele karşı yapılmış olarak görmek mübalağadır. Bu harp Batılı devletler tarafından desteklenen Yunan ordusu ile Rusya ve Hintli Müslümanlar tarafından desteklenen Türk ordusu arasındaki bir savaştır. Öğrencilik hayatımız boyunca tarih derslerimizin yarısını bu savaşa ayırmamıza, hatta her yıl dört kere -sanki Türk tarihinde kutlanacak başka hadise olmamış gibi- sadece bu savaşa özel milli bayramlar kutlamamıza karşın Kurtuluş Savaşı’nda verdiğimiz zayiat (9,000 şehit) 1. Dünya Savaşı’nda verdiğimiz zayiatın (535,000 şehit[2]) yaklaşık sadece 1/60’ıdır. Yani Kurtuluş Savaşı’ndan 60 kat daha büyük ve önemli savaşımızı tamamen görmezden gelmemize rağmen (Kut’ül Amare ve tarihi Medine müdafaamız daha düne kadar kimse tarafından bilinmiyordu bile) Kurtuluş Savaşı’nı neredeyse her gün anıyoruz. Bunun sebebi Kemalist rejimin meşruiyet iddiasını İstiklal Harbi üzerinden sağlamasıdır. Nasıl bugün AK Parti hükümeti sadece bir gece sürmesine rağmen neredeyse sürekli 15 Temmuz’u anıyor ve 15 Temmuz üzerinden meşruiyet iddiasında bulunuyorsa zamanında Kemalist rejim de İstiklâl Harbi’ni aynı şekilde kullanmıştı.

Ayrıca şunu belirtmek gerekir ki zaten İtilaf devletleri Osmanlı’nın doğal kaynakları açısından en zengin topraklarını elde etmişti. Altından petrol ve doğalgaz çıkan her yeri aldılar, Türklerin çoğunlukta olduğu Musul ve Kerkük’ü bile bize bırakmadılar. Batum da petrol zengini olan bir şehirdi ve bu şehri de Rusya’ya teslim etmek zorunda kaldık. Bize bıraktıkları topraklar onlar için uğruna savaşmaya değmeyecek topraklardı. Bu konuda Kurtuluş Savaşı’nda savaşan kişileri tabi ki de suçlamıyoruz, onlar ellerinden geleni yaptılar. Ancak Kurtuluş Savaşı’nı abarta abarta anlatan resmi tarihe itiraz ediyoruz, sonuçta Batılı devletler bu savaştan sonra en önemli hedefleri olan Ortadoğu topraklarını yine de elde etti.

Bütün bunlara rağmen şunu kabul etmek gerekir ki Kurtuluş Savaşı askeri bir başarıdan ziyade diplomatik bir başarıdır. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının kısa sürede bütün dünya tarafından tanınan bir yapı kurmaları, ülkede birlik sağlayarak bütün insanları Kurtuluş Savaşı ülküsü etrafında birleştirebilmeleri, Sovyet Rusya'nın desteğini almaları, İngiltere ve Fransa gibi büyük devletlerin savaşa direkt olarak dahil olmalarına mâni olmaları gerçekten diplomatik ve siyasi bir başarıdır. Eğer Kurtuluş Savaşı'nda ülkenin başında Atatürk gibi realist bir lider yerine hayalperest İttihatçı paşalardan biri olsaydı muhtemelen diplomaside pek çok hata yapılırdı ve savaşı kazanmak ciddi anlamda zorlaşırdı.

Resmi Tarih Yalanı: Kurtuluş Savaşı Mustafa Kemal Paşa tarafından 19 Mayıs 1919’da başlatıldı.

Tarihi yorumlarken yapılan en büyük yanlışlardan birisi bir sürecin sonu bilindiğinden dolayı başını ve ortasını da o sonuca göre yorumlamaktır. Örneğin biz Türklerle Ermeniler arasındaki ilişkinin 1915’te büyük bir felaketle son bulduğunu bildiğimizden sanki bu iki milletin başından beri çatışma hâlinde olduğu önyargısına sahip oluyoruz. Hâlbuki 1915’e kadar Osmanlı ordusunda Ermeni askerler dahi mevcuttu ve çoğu yerde Türkler ile Ermeniler barış içinde yaşardı. Biz bu filmin sonunun kötü biteceğini bildiğimizden ortasını da olumsuz şekilde yorumlama hatasına düşüyoruz. Tarihe bu hatalı bakışın bir başka tezahürü de Kurtuluş Savaşı sürecidir. Biz Kurtuluş Savaşı sonunda Mustafa Kemal Paşa’nın lider olduğunu ve yeni bir devlet kurulduğunu bildiğimizden sanki Kurtuluş Savaşı’nın başından beri Mustafa Kemal Paşa tarafından yeni bir devlet kurmak niyetiyle yapıldığını farz ediyoruz. Hâlbuki Kurtuluş Savaşı’nda savaşan çoğu insanın kafasında yeni bir devlet kurmak yoktu, mevcut Osmanlı hükümetini kurtarmak için mücadele ediyorlardı. Ayrıca Mustafa Kemal Paşa’nın Kurtuluş Savaşı’nda lider olması pek sonra olmuştur, uzun süre boyunca Mustafa Kemal Paşa’nın başta Kâzım Karabekir olmak üzere diğer paşalara bir üstünlüğü yoktu.

Eğer milli mücadelenin hedefi yeni bir devlet kurmak değildiyse açılan meclise neden 1921’den sonra “Türkiye Büyük Millet Meclisi” denildi de “Osmanlı Büyük Millet Meclisi” denilmedi? Bu sual cehaletten kaynaklanan bir sualdir. Zira “Osmanlı” kelimesi 19. yüzyıldaki Osmanlıcılık akımı adına Osmanlılık kimliği yaratmak için uydurulmuştur, 19. yüzyıl öncesinde yaşamış olan halk kendisini Osmanlı olarak tanımlamıyordu. Osmanlı Devleti’nin uzun bir müddet resmi bir adı yoktu, bu devlet için Batı dillerinde Ortaçağ’dan beri “Türkiye, Türkiye Krallığı, Türk İmparatorluğu, Türklerin İmparatorluğu” gibi isimler kullanılıyordu. "Ottoman (Osmanlı)" kelimesi ise daha çok resmi yazışmalarda yaygın olup hâlk arasında kullanımı yaygın değildi. Örneğin aşağıda gördüğünüz Sevr antlaşması Osmanlı hükümeti ile yapılmasına rağmen devletimiz için “Ottoman” değil, “Turkey” ismi kullanılmıştır. Bu isimler 19. yüzyılın ikinci yarısında Türkçeye de girdi ve bilhassa yabancı dil bilen eğitimli kesim arasında bizim Osmanlı dediğimiz devlet için Türkiye kelimesi kullanılmaya başlandı. TBMM ismindeki Türkiye kelimesi mevcut devlet için kullanılan bir tabirdir, yeni bir devlet kurma niyetiyle konulmamıştır. İstiklal Harbi boyunca milli mücadelecilerin kullandığı ay yıldızlı kırmızı beyaz bayrak bile mevcut Osmanlı hükümetinin bayrağıdır, eğer milli mücadeleciler yepyeni bir devlet kurma peşinde olsalardı öncelikle kendilerine yeni ve farklı bir bayrak seçerlerdi.

Peki, Kurtuluş Savaşı’nı gerçekte kim başlatmıştır? Kurtuluş Savaşı, Enver Paşa ve Talat Paşa’nın ülkeden ayrılmadan önce kurdukları Karakol Cemiyeti tarafından başlatılmış ve örgütlenmiştir. Bu cemiyet ordunun terhisini engellemiş ve Anadolu’ya bolca silah, erzak ve İttihatçı subay kaçırmıştır. Mustafa Kemal Paşa ilk başta İttihat Terakki’ye ve Enver Paşa’ya karşı beslediği olumsuz duygulardan dolayı bu oluşum içinde yer almak istememiş, Fethi (Okyar) Bey’in ve Kazım (Karabekir) Paşa’nın tekliflerine rağmen direnişe katılmamıştır. Bu dönemde Mustafa Kemal Paşa İstanbul’da Sultan Vahdettin’in yanındaydı ve çözümü sultan ile yakın ilişki kurmada görüyordu. Ne var ki İzmir’in işgali Mustafa Kemal Paşa için bir milat oldu ve bu tarihten sonra silahlı mücadeleyi desteklemeye başladı. Mustafa Kemal Paşa Karakol Cemiyeti tarafından 19 Mayıs 1919’da Samsun’a getirildi ve milli mücadeleye dâhil edildi. Mustafa Kemal Paşa milli mücadeleyi başlatmadı ancak sahip olduğu şöhret ve rütbesini kullanarak milli mücadele unsurlarının birleştirilmesini ve tek elden yönetilmesini sağladı, bu hareketteki en büyük etkisi de bu oldu.

Kurtuluş Savaşı’nın 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa tarafından başlatıldığı küçüklüğümüzden beri bize ezberletilen abartılı bir anlatımdır. Bu çarpık anlayışının en büyük sebebi resmi tarih yazımının dayandığı “Nutuk”tur. Nutuk, tarihi bir kaynak değil, Mustafa Kemal Paşa’nın kendi seçimlerini savunduğu ve muhaliflerini yerdiği bir propaganda kitabıdır. Recep Tayyip Erdoğan’ın son yirmi beş yılımızı anlatışı ne kadar tarafsız olabilirse bir siyasetçi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın o dönemi anlatışı da ancak o kadar tarafsız olabilir. Meşhur Türk tarihçisi Erik Jan Zurcher Nutuk hakkında şu değerlendirmede bulunuyor: “Nutuk, 1925-1926 yılları arasındaki temizlik hareketinin bir savunmasıdır ve Mustafa Kemal’in Mart 1926’da yayınlanan “hatıralar”ı gibi, Nutuk’un da ana teması aslında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın eski liderlerinin eleştirisidir. Mustafa Kemal eski çalışma arkadaşlarını gözden düşürmeye çalışırken, onları baştan sona tereddüt içerisinde, yeteneksiz ve hain olarak sunar ve kendisini ise hareketi başından itibaren yöneten kişi olarak tanımlar. Nutuk’ta, Mustafa Kemal’in Mayıs 1919’da Anadolu’ya varışıyla başlanıp, ulusal direniş hareketinin önceki aşamasının gözardı edilmesi anlamlıdır. Nutuk, tarihsel gerçeği açıkça başkalaştırarak bağımsızlık mücadelesini Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalarını muhafaza etme mücadelesi olarak değil, yeni bir Türk devleti kurma hareketi olarak sunar.[3]” Peki, Mustafa Kemal Paşa’nın kendisini milli mücadelenin tek lideri olarak göstermesine hiç itiraz gelmemiş midir? Elbette gelmiştir, lâkin o zamanın otoriter rejiminde bunu sesli olarak dile getirmek imkânsızdır. Örneğin, Kazım Karabekir Paşa “İstiklâl Harbimiz” isimli kitabıyla Nutuk’a cevap yazmış ancak bu kitabı o dönemde toplatılıp imha edilmiştir.

Resmi Tarih Yalanı: Türkiye Cumhuriyeti Misak-ı Milli sınırları üzerinde kuruldu.

Resmi tarih Türklerin çoğunlukta olduğu bölgeleri Misak-ı Milli olarak adlandırır, Kurtuluş Savaşı’nın hedefinin bu bölgeleri elde etmek olduğunun altını çizer. Buna hukuki bir destek için de o dönemdeki ABD başkanı Wilson’ın şu ilkesini gösterir: “Her millet çoğunlukta olduğu yeri yönetme hakkına sahiptir.”

Ne var ki haritaya baktığımızda Güneydoğu’daki hemen hemen hiçbir şehirde Türklerin çoğunlukta olmadığını, hatta bu topraklardaki insanların yakın geçmişe kadar Türkçe bile bilmediğini görürüz. Bu bölge eskiden beri Kürdistan olarak adlandırılırdı ve burada tamamen farklı bir kültür ve dil vardı. Bu bölgenin Misak-ı Milli sınırları içinde olmasının mantıklı bir açıklaması yoktur. Sürekli Wilson’un “Her millet çoğunlukta olduğu yeri yönetme hakkına sahiptir.” ilkesini hatırlatarak Kurtuluş Savaşı’nın haklılığını kanıtlamaya çalışan resmi tarih bu ilkeye göre Güneydoğu’da Kürdistan devleti kurulması gerektiğini görmezden gelir. Bu ilkeyi işine gelince kullanırken işine gelmeyince hemen unutur.

Resmi Tarih Yalanı: Türkiye’ye demokrasiyi Mustafa Kemal Atatürk getirdi.

Bu yalanın ortaya çıkmasındaki en önemli faktörlerden birisi aslında birbirinden bağımsız olan Cumhuriyet ile Demokrasi kavramlarını karıştırmaktır. Bugün İngiltere, Hollanda, Danimarka gibi ülkelerde krallık vardır ancak demokrasileri dünyanın hemen hemen bütün devletlerinkinden üstündür; bugün Çin, İran, Kuzey Kore, Suriye gibi ülkelerde de Cumhuriyet vardır ancak bu ülkelerin hiçbirinde demokrasi yoktur.

1923 öncesini ve sonrasını karşılaştırdığımızda çok rahat bir şekilde görürüz ki 1923-1950 arasındaki tek parti dönemi Türk demokrasisi için ilerleme değil, gerileme dönemidir. 2. Meşrutiyet döneminde padişahlık tamamen sembolik ve etkisiz hâle gelmişti. Bu dönemde farklı görüşten gazeteler, dergiler, cemiyetler mevcuttu; hatta 1913 Bab-ı Ali baskınına kadar çok partili seçimler de vardı. Bu dönemde azınlıkların da kendi kanunlarıyla yönetilmek ve kendi okullarında okuyabilmek gibi geniş hakları vardı. 1923-1950 arasındaki dönemde ise muhalefet partileri hayalî bahanelerle zorla kapatıldı, bu dönemde muhalif gazete ve dergi açmak yasaktı, bırakın muhalifi hükümeti destekleyen cemiyet kurmak bile yasaktı (Türk ocakları ve feminist cemiyetler hükümete muhalif olmadıkları halde kapatılmıştır). 1. TBMM son derece karışık ve çeşitliyken 2. TBMM sonrası Meclis’te sadece Kemalist görüşe sahip vekillerin varlığına izin verildi. Bu dönemde azınlıklara asimilasyon politikası uygulandı, Tevhid-i Tedrisat kanunu ile azınlıklar zorla Türk okullarına gönderildi. Bu dönemde hükümete muhalif herkes ya idam edildi, ya hapsedildi, ya da sürgün edildi. Toplumun her şeyini kontrol eden CHP o kadar baskıcı bir hâl almıştı ki Kurtuluş Savaşı’nın kahramanları olan Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy gibi isimleri bile sıkça hedef aldı. Karakol Cemiyeti’ni kurarak İstiklal Harbi’ni başlatan kişiler olan Kara Kemal ve Kara Vasıf 1926’da İzmir suikastı bahanesiyle yargılandı, Kara Kemal hiçbir delile dayanmadan idama mahkûm edildi. Mustafa Kemal Paşa’nın kafasında demokratik bir Cumhuriyet var mıydı bilemiyoruz, ancak varsa bile bunu hayata geçirmek için samimi bir eylemi olduğunu iddia etmek imkânsız. Şu da var ki Mustafa Kemal Paşa’nın saltanatı kaldırmasındaki amacı iktidarı halka vermek değil, kendisine muhalefet etme ihtimali olan bir hanedanı kaldırıp tek gücü kendisinde toplamaktı. O devirde diğer paşalarca savunulan Meclis Hükümet sisteminin de Mustafa Kemal Paşa tarafından reddedilmesinin sebebi, bu sistemin Meclis’i güçlendirip Mustafa Kemal Paşa’nın yetkilerini kısıtlamasıydı.

Türk tarihindeki pek çok demokrasi hamlesi Batı’nın desteğini kazanmak için yapılmıştır. Islahat fermanı ve 1950’de çok partili hayata geçiş bunun mühim birer örnekleridir. 2. Dünya Savaşı sonrası kurulan yeni dünya düzeninde Batı’ya yanaşmak zorunda kalan Türkiye’nin, NATO merkezli Batı ittifakına katılabilmek için ülkede diktatörlük olduğu imajını yıkması gerekiyordu. İsmet İnönü bu yüzden demokrasiye geçiş kararı aldı. 1950 yılı ile birlikte 1913’ten beri askıya alınan demokrasi Türkiye’ye yeniden gelmiş oldu. Tabi ki de 1950’de birden çok demokratik bir ülke olmadık, ancak toplumun kendi yöneticilerini seçebilmesi bu yolda çok önemli bir adımdı.

Şunu da söylemek gerekir ki günümüzde sürekli demokrasiyi yüceltip terakkiyi tamamen demokrasiye bağlayan zihniyet de bize dayatılan çarpık algı propagandasının ürünüdür. Demokrasi kendi başına iyi bir sistem olmadığı gibi diktatörlük de kendi başına kötü bir sistem değildir, bu sistemleri iyi veya kötü yapan şey uygulanma biçimleridir. Bugün ABD gibi demokrasinin simgesi hâline gelmiş ülkeler bir hayli kötü yönetilmektedir. Rusya ve Çin gibi diktatörlük ile yönetilen ülkeler ise hem büyüme hızı açısından hem de dünya siyasetine yaptıkları etki açısından son yıllarda ABD’ye fark atmışlardır. Şimdi ABD demokrasisinin Rus diktatörlüğünden üstün olduğunu söylemek mümkün müdür? Türkiye tarihinde de özgürlüklerin zirve yaptığı 1970’li yıllar ülkeyi neredeyse iç savaşa sürükleyen sağcı-solcu çatışmasına sebep olmuştur. İttihat Terakki’nin demokrasiyi takip ettiği ilk yıllar olan 1910’lu yılların başı ise birçok farklı milletin bağımsızlık talep etmesine ve imparatorluğun parçalanma eşiğine gelmesine sebep olmuştur. Yani Türkiye’nin demokratikliği ve refahı hiçbir zaman doğru orantılı olmamıştır. Tıpkı bunun gibi Atatürk’ün diktatör olduğu gerçeği de onu daha kötü bir devlet adamı yapmaz. Bu sadece verilere bakılarak yapılmış bir durum tespitidir, bir eleştiri veya hakaret kesinlikle değildir. Atatürk’ün diktatör olması yaptığı inkılapların kötü olduğu manasına da gelmez. Şahsen ben harf inkılabı, hilafetin ilgası, tekke ve zaviyelerin kapatılması gibi pek çok inkılabın haklı sebepleri olduğunu düşünenlerdenim. Mesela harf inkılabı sayesinde Türkçenin yapısıyla daha uyumlu ve daha kolay bir alfabe kullanır olduk, ayrıca teknolojik anlamda ileri olan Batılı ülkelerle aramızdaki bilgi aktarımı ve iletişim kolaylaştı. Lâkin sırf inkılapları insanlara şirin göstermek amacıyla bu inkılapların demokratik/hümanist yollarla yapıldığını iddia etmek doğru ve bilimsel bir yaklaşım değildir.

Tek Parti Döneminde Ekonomi

Atatürk dönemini yüceltmek için dönemin siyasi koşullarının mükemmelliğinin yanında ekonomik koşullarının da mükemmel olduğu iddiası savunulmak zorundaydı. Bu yüzden resmi tarih yazıcılığında Atatürk döneminde Türkiye’nin büyük iktisadi atılımlarla tarım ülkesi olmaktan çıkıp ciddi bir sanayi ülkesi olduğu iddiası dile getirilir. Kimi muhafazakârlar ise buna karşılık İsmet İnönü döneminde ekmeklerin bile karnelerle alındığını hatırlatarak sık sık Kemalist rejimi kötüleme çabasına girmektedir. Bu iki yaklaşım da tarihi hadiselerin tarihsel bağlamlarından kopartılarak ezberletilmiş bilgiler haline gelmesinin vahim bir sonucudur.

Öncelikle şunu dile getirmek gerekir ki Atatürk döneminde bırakın büyük sanayi atılımlar yapmayı, Türkiye’nin sanayileşmesi gerektiği fikri bile CHP içinde tartışmalıydı. O dönemde “köycülük” ideolojisini benimseyen pek çok Kemalist, sanayileşmenin ve şehirleşmenin geleneksel Türk kültürünü bozacağını, Türk kültürünün saf haliyle korunması için Türkiye’nin köylü nüfustan müteşekkil bir tarım devleti olarak kalması gerektiğini savunuyordu. Bu tarz ideolojilerin de katkısıyla Türkiye’nin sanayileşmesi ve şehirleşmesi Batılı devletlere nazaran bir hayli geç oldu. Atatürk döneminde açılan birkaç ufak fabrika olsa da Türkiye o dönemde ciddi bir sanayi atılımı yapamadı. Zaten o dönemde Türkiye’nin büyük çapta bir sanayi devrimi yapacak ne bir birikimi ne de nüfusu vardı (Unutmayın ki Türkiye’nin en zeki ve eğitimli insanları Çanakkale Savaşı’nda şehit düşmüşlerdi, kalan nüfus çoğunlukla vasıfsız ve eğitimsizdi.)

Buna rağmen Atatürk döneminde nispeten yüksek bir ekonomik büyüme görüldüğü ve 1939 yılında kişi başına düşen milli gelirin 1914 (savaş öncesi) seviyesine ulaştığı doğrudur. Ne var ki bunun temel sebebi Atatürk’ün politikalarının başarısı değildir, bu eğilim savaştan yeni çıkan bütün devletlerde vardır. İktisadi büyümeyi açıklayan Solow büyüme modeline göre bir ülkede yaşanan ani maddi kayıplardan sonra ülkenin ekonomik büyüme seviyesi hızla artar ve kendiliğinden ani kayıp öncesindeki seviyeye ulaşır. Solow büyüme modelini detaylı şekilde açıklamak burada mümkün değilse de bunu çok basit bir şekilde kafanızda canlandırabilirsiniz: Diyelim ki bir yerde toplam 10 işçi ve 10 makine var, işçiler birer makine kullanarak üretim yapıyorlar. Buraya yeni bir makine almak üretimi pek fazla arttırmaz, zira yeni gelen makineyi kullanacak sayıda işçi yoktur, mevcut işçiler zaten kendi makineleriyle meşguldürler. Diyelim ki makine sayısı bir deprem sonucu aniden 5’e düştü, yani 10 işçi 5 makineyi kullanmak zorunda kaldı. Bu durumda yeni bir makine almak üretimi ciddi miktarda arttıracaktır çünkü yeni makineyi kullanacak sayıda işçi vardır. Yeni makine satın almak bu durumda kârlı ve verimli olduğu için satın alınan her yeni makine bir yeni makine daha satın almayı sağlayacak kadar büyük bir kâr getirir. Makine sayısı bu şekilde yavaş yavaş artarak 10’a ulaşır, yani eski seviyesine gelmiş olur. Türkiye’nin 1. Dünya Savaşı sonrasında yaşadığı durum da böyledir; savaşın yarattığı ani mali kayıp, savaş sonrasında büyüme hızının artmasını ve zamanla savaş öncesi dönemin seviyesine ulaşmasını beraberinde getirmiştir. Bu eğilim savaştan çıkan bütün devletlerde mevcuttur. Mesela Almanya mağlup olduğu iki dünya savaşından sonra da hızlı bir büyüme yakalamış ve kısa sürede eski gücüne ulaşmıştır. Japonya da 2. Dünya Savaşında iki tane atom bombası yiyerek mağlup olduğu hâlde bugün dünyanın en büyük ekonomilerinden birisine sahiptir.

1939 yılından sonra ise Türk ekonomisi hızlı bir şekilde düşüşe geçti, fakirlik arttı ve kaynakların tükenmemesi için mecburen karne uygulaması gibi kısıtlayıcı politikalara başvuruldu. Bunun sebebi de İsmet İnönü’nün beceriksizliği değil, Türkiye’nin maruz kaldığı 2. Dünya Savaşı tehlikesiydi. 2. Dünya Savaşı esnasında seferberlik ilân etmek durumunda kalan Türkiye, çalışan nüfusun büyük bir kısmını askere alınca üretim büyük ölçüde düştü, kıtlık başladı. Burada önemli olan nokta şudur ki Türkiye’yi 1923-1938 yılları arasında İsmet İnönü yönetseydi de Türkiye benzer şekilde büyürdü ve Türkiye’yi 1938-1945 arasında Atatürk yönetseydi de Türkiye benzer şekilde küçülürdü. Burada önemli olan kişiler değil, ülkenin içinde bulunduğu şartlardır. Farklı dönemleri içinde bulunduğu şartlardan soyutlayıp birbirleriyle karşılaştırmaya çalışmak ancak ahmak bir insanın yapabileceği bir hatadır.

Tarihimizi Dramatize Etmek

Tarih anlatımımızda yakın tarihimizdeki savaşlara dair çok sayıda yalan ve abartı mevcuttur. Örneğin Çanakkale Savaşı’nda ordumuzun yiyecek yemek bulamadığı ve kuru ekmek-hoşaf ikilisiyle beslendiği anlatılır. Hâlbuki Çanakkale Savaşı’nda yemeğin geç gelmesi gibi istisnai ufak durumlar dışında ordumuz gayet iyi beslenmiş ve besin sıkıntısı çekmemiştir. Koskoca Osmanlı İmparatorluğu kendi askerini besleyemeyecek kadar aciz bir devlet değildir, resmi tarih yazıcıları askeri başarılarımızı yüceltmek isterken aslında kendi devletimizi aciz göstermiş oluyorlar. Bu harplerde istisnai durumlarda birkaç elim hadise yaşanmış olabilir, lâkin bu istisnai hadislere bakarak umumu böyle zannetmek tarihe hastalıklı bakmak demektir. Bu savaşlar müdafaa savaşları olduğundan ve Türkiye topraklarında yapıldıklarından dolayı askere erzak ve silah sağlamak bizim için daha kolaydı, burada daha ziyade zorluğu anavatanlarından uzakta savaşan düşman askerler çekmiştir çünkü anavatanlarından kendilerine erzak ve mühimmat ulaşması pek zor olmuştur. Bütün bunları söylememiz kesinlikle askeri başarılarımızı ve askerlerimizin fedakârlıklarını küçümsediğimiz anlamına gelmesin, bizim niyetimiz daha makul ve gerçekçi bir tarih anlatısıyla tarihe daha sağlıklı bakabilen insanlar yetiştirmektir.

Türkiye Cumhuriyetinde Yaşayan Herkes Türk Müdür?

Atatürk milliyetçiliği Türk kimliğini bir üst kimlik olarak görür ve Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayan herkesi Türk sayar. Bu ilk başta kapsayıcı bir politika gibi gözükse de aslında tek bir etnik grubun kimliğini ülkedeki herkese dayattığı için asimile amacı taşıyan bir politikadır. Türk milleti hem tarihte hem de günümüzde pek çok devlet kurarak var olmuş bir etnik gruptur. Hem resmi tarihimiz hem de sosyal bilimcilerimiz dil, kültür ve genetik benzerlikten ötürü Göktürk, Safevi, Gagavuz, Azeri, Özbek, Türkmen gibi grupları "Türk" kimliği altında değerlendiriyorlar. Türkiye'de yaşayan Kürt, Çerkez, Arap gibi milletlerin ise Türk kimliğiyle direkt olarak bağlantıları yok. İşimize geldiği zaman Türklüğü bir etnik grup olarak kabul edip tarihteki on altı Türk devletiyle övünmek ve Orta Asya halklarını Türk soydaşlarımız olarak kabul etmek, işimize gelmediğinde ise Türklüğü sadece Türkiye Cumhuriyeti sınırları içine hapsedip kapsayıcı bir üst kimlik olarak görmek çelişkili bir yaklaşımdır. Eğer sırf Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğu için bir Kürt'ü "Türk" kabul edeceksek o zaman Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan bir Azeri'ye veya Özbek'e de Türk demek çelişkili olur.

Peki Türkiye Cumhuriyeti Türkiye'deki herkesi Türk kimliği etrafında birleştirmek istemeseydi ne olurdu? İşin kötüsü bu durumun sonuçları asimilasyon politikasından bile daha kötü olabilirdi. Eğer başından beri Türk ve Kürt kimlikleri ayrı olarak inşa edilseydi belki ilk aşamada toplumsal barış açısından daha iyi olurdu, lâkin uzun vadede bu iki kimliğin iyice farklı yönlere evrilmesi ülkenin bölünme riskini arttırırdı. Bu durumda Kürtlerin çoğunluğu Türkçe öğrenme ihtiyacı hissetmez, Kürt topraklarında Kürtçe eğitim gören birisi Türkçe konuşulan şehirlerde çalışamaz, Türkler ve Kürtlerin birbiriyle kurduğu ilişki asgari boyutta kalırdı. İki millet arasındaki bağ zayıf olduğunda ise Kürtlerin zamanla bağımsız bir devlet kurma isteği kaçınılmaz olurdu.

Peki üçüncü bir yol olarak "Türkiyeli" şeklinde yeni bir kimlik oluşturulup bu kimlik üzerinden bir vatandaşlık tanımı yapılabilir miydi? Böyle bir şey teorik olarak mümkün olsa da bu kavram yapay bir kavram olacağı için içi boş olurdu ve insanları birbirine bağlamakta aciz kalırdı. Türk ve Kürt kökenli "Türkiyeli"lerin birbiriyle hiçbir ortak özelliğinin olmamasından ötürü bunları tanımlayan kavram aynı bile olsa bu kavram insanlara güçlü bir aidiyet yüklemezdi. Mesela Osmanlı İmparatorluğu, son yüzyılında bütün vatandaşlarını "Osmanlı" kimliği altında birleştirmeye çalışsa da bu kimliği taşıyan farklı milletlerin arasında derin dini ve kültürel farklılıklar olduğu için bu kimlik hiçbir zaman halk nezdinde karşılık bulmamış, sonuç olarak da imparatorluk bölünme sürecine girmiştir. Bu yüzden ortak bir dil ve din tanımına sahip olmayan bir "Türkiyeli" kavramı, toplumu birbirine başlayan bir güç olmazdı. Gerçi Türkiyeli kavramına da zamanla pek çok Kürt karşı çıkabilirdi, zira Türkiye kelimesi de dolaylı olarak Türk kimliğine gönderme yapıyor. Buna alternatif olarak "Anadolulu" kimliği yaratsak o zaman da Trakyalılar ve Kafkas göçmenleri bu kimliğe ait hissetmeyerek sorun çıkartırlardı. Seksen beş milyon insanı tanımlayabilen tek bir kimlik bulmak imkansızdır, bu yüzden bu tarz bir kimlik tartışmasına saplanmak bize hiçbir şey kazandırmaz.

Burada bahsettiğim üç ihtimal de kendi içinde hem artılar hem eksiler barındırıyor, hiçbiri kesin ve yan etkileri olmayan bir çözüm değil. Belki Müslüman kimliğini ve ortak Müslüman geçmişimizi öne çıkardığımız bir kimlik oluştursaydık bu diğer kimliklerden daha kapsayıcı olurdu, lâkin yeni kurulan Cumhuriyet'i lâik temeller üzerine kurmak isteyen Kemalist rejim buna olumlu bakmazdı. Şahsi kanaatim Türkiye Cumhuriyeti'ni müreffeh ve adil bir devlet haline getirirsek bu ülkenin halkının büyük çoğunluğu zaten ülkesine bir aidiyet hisseder, bu kimlik tartışmaları geri planda kalır. Bugün pek çok gencimiz sırf refah uğruna kendi kimlikleriyle hiçbir alakası olmayan, hatta kendi kimliklerine düşmanca bakan Almanya, ABD gibi ülkelere göç etmek istiyorlar; Türk vatandaşlığını bırakıp Alman vatandaşı olmak istiyorlar. Refah ve adalet algısının olduğu yerde kimlik kavgası ikinci planda kalıyor.

[1] “World War 1 Casualties As A Percentage of Pre-War Population.” Brilliant Maps, 14 June 2015, brilliantmaps.com/ww1-casualties/.

[2] Baş, Mehmet Fatih. “War Losses (Ottoman Empire/Middle East).” 1914-1918-Online. International Encyclopedia of the First World War, 20 Nov. 2017, nzhistory.govt.nz/war/ottoman-empire-facts.

[3] Gönen Yasemin Saner, translator. “Bir Dönemin Sonu: Nutuk.” Modernleşen Türkiye'nin Tarihi = Turkey, a Modern History, by Zürcher Erik Jan., İletişim, 2004, p. 259.